توضیحات
نام محصول: اسید سولفوریک
فرمول شیمیایی: H2SO4
بسته بندی: تانکری، گالنی
شکل ظاهری: مایع غلیظ بی رنگ
فرمول شیمیایی | H2SO4 |
جرم مولی | 98.078 گرم بر مول |
شکل ظاهری | مایع بی رنگ و شفاف، بدون بو |
دانسیته | 1.84 گرم بر سانتی متر مکعب |
نقطه ذوب | 10 درجه سانتی گراد |
نقطه جوش | 337 درجه سانتی گراد |
حلالیت در آب | کاملا محلول، واکنش گرماده |
گرانروی (در دمای 20 درجه سانتی گراد) | 26.7 سانتی پواز |
کاربرد اسید سولفوریک
اسید سولفوریک یکی از مواد پرکاربرد در صنایع مختلف می باشد که در ادامه شرح داده می شود:
- کاربرد اسید سولفوریک در تولید مواد شوینده:
اسید سولفوریک قدرت هیدرولیز بسیار قوی دارد و قادر به حل نمودن چربی ها و لیپیدها می باشد. لذا به عنوان حلال چربی ها و لیپیدها در تولید شوینده ها مورد استفاده قرار می گیرد.
- کاربرد سولفوریک اسید در تولید کودهای شیمیایی:
اسید سولفوریک کشاورزی یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در جهان است. این اسید بیشترین استفاده را در تولید کودهای شیمیایی و جبران کمبود گوگرد خاک دارد. اسید سولفوریک کشاورزی میزان قلیایی بودن خاک و آب را کاهش می دهد تا تهویه خاک به درستی انجام شود. حدود 60 درصد از بازار مصرف این ماده، مختص به تولید این کودها می باشد.
از اسید سولفوریک جهت تولید کود آمونیوم سولفات استفاده می شود، این کود برای جبران گوگرد در خاک، مناسب است. زمانی که اسید سولفوریک را به خاک اضافه می کنیم، با آهک های موجود در خاک واکنش می دهد و باعث تولید سولفات کلسیم آبدار می شود که به عنوان گچ کشاورزی معروف است. این واکنش همچنین باعث تولید سولفات منیزیم می شود. از سولفوریک اسید جهت تولید کود هایی همچون سوپر فسفات ها و فسفات آمونیوم نیز استفاده می شود.
از مزایای اسید سولفوریک 98 درصد برای باغ های کشاورزی، مزارع و باغچه ها این است که میزان قلیایی بودن خاک و آب را کاهش می دهد. چنانچه از این ماده به صورت منظم برای خاک استفاده شود، باعث می شود که تهویه خاک به درستی انجام شود و میزان نفوذ پذیری خاک افزایش یابد. در صورت استفاده از اسید سولفوریک میزان شوری خاک کاهش پیدا می کند.
یکی دیگر از موارد استفاده اسید سولفوریک کشاورزی، استفاده از آن برای نفوذ پذیری آب و هوا در خاک رس است، نفوذ پذیری هوا و آب در خاک رس به کندی صورت می گیرد. گاها بعد از چندین روز آبیاری هم، آب به خاک رس نفوذ نمی کند. همین موضوع باعث می شود تهویه خاک به درستی انجام نگیرد و ریشه گیاه آسیب ببیند. اسید سولفوریک این مشکل را حل می کند.
ریشه درختان پسته به تهویه بسیار حساس می باشد و کشاورزان زیادی به دلیل عدم مرغوبیت خاک ضررهای زیادی دیده اند. اسید سولفوریک به عنوان یک ماده و کود شیمیایی قوی عمل می کند و باعث می شود که مشکلات کشاورزان در زمان استفاده از این گونه خاک ها حل شود.
اما در استفاده از اسید سولفوریک به عنوان کود باید این موضوع در نظر گرفته شود که کود دادن زیاد به زمین های زراعی باعث می شود که حاصلخیزی خود را از دست بدهند، لذا در استفاده از آن باید احتیاط شود، مثلا زمانی که سیب زمینی غده بسته است، به هیچ عنوان نباید به آن کود داد. همچنین از غلظت های کم سولفوریک اسید برای خشک کردن میوه ها و جذب آب درون آن استفاده می شود.
- کاربرد اسید سولفوریک در پالایش نفت:
ترکیبات نفتی محیط زیست را به شدت آلوده می کنند و سبب خوردگی در دستگاه ها و تجهیزات پالایشگاه می شوند. در پالایش نفت دو نوع تصفیه شیمیایی و تصفیه با هیدروژن داریم که پالایش با اسید سولفوریک از نوع تصفیه شیمیایی است.
- کاربرد اسید سولفوریک در سنتزهای شیمیایی:
اسید سولفوریک در فرآیند تولید مواد شیمیایی مانند سولفات آلومینیوم، اسید سیتریک، سولفات مس، سولفات نیکل، اسید بوریک، ایزوپروپیل الکل، اتانول از اولفین ها و دی اکسید تیتانیوم، سولفات منگنز و بلور تری گلایسین سولفات (TGS) استفاده می شود.
- کاربرد اسید سولفوریک در صنایع آبکاری:
برای پاکسازی و حل کردن آلودگی های معدنی و از بین بردن اکسید بر روی فلزات و چربی ها، قبل از آبکاری از اسید سولفوریک استفاده می کنند. اما برای آبکاری برنج بر روی سرب، سولفوریک اسید، اسید خوبی نیست.
- کاربرد اسید سولفوریک در محلول های اسیدی تصفیه آب RO:
آب ورودی به دستگاه آب شیرین کن RO دارای PH خنثی و یا مقداری اسیدی است زیرا سبب افزایش حلالیت یون های فلزی در سطح ممبرین ها و در نتیجه کاهش میزان گرفتگی ممبرین ها می شود. در این جا یک واحد تزریق اسید داریم تا PH را تنظیم کند. تزریق اسید باعث کاهش PH آب می شود و از آن برای شست و شو ممبرین ها دستگاه تصفیه آب RO یا CIP استفاده می کنیم.
- کاربرد اسید سولفوریک در تولید الیاف مصنوعی:
از موارد پرکاربرد الیاف مصنوعی در صنعت نساجی، الیاف پلی آمید، پلی استر و اکرلیک است که در ساخت آن ها از اسید سولفوریک استفاده می کنیم. هنگامی که الیاف سلولز در محلول تترا آمین مس حل شوند، مایع آبی رنگی تولید می شود. هنگامی که به آن سولفوریک اسید اضافه کنیم، الیاف ابریشم مصنوعی یا ریون تولید می شود.
کالاهای نساجی بعد از این که از سالن بافندگی خارج می شوند نیاز به رفع ناخالصی ، بازبینی و ترمیم احتمالی دارند. از اسید سولفوریک برای از بین بردن ناخالصی و رنگدانه های اضافی استفاده می شود.
- کاربرد اسید سولفوریک در صنعت چرم سازی:
اسید سولفوریک به دلیل قدرت هیدرولیز بسیار قوی، قادر به حل نمودن چربی ها و لیپیدها می باشد و به دلیل همین خاصیت در صنعت چرم سازی مورد استفاده قرار می گیرد زیرا می تواند چربی ها، مو و لایه های آلوده را از سطح چرم پاک کند.
بطور کلی اسید سولفوریک در صنعت چرم سازی در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- مو زدایی و آهک زنی چرم توسط اسید سولفوریک
- حذف سایر زوائد چرم با اسید سولفوریک
- حذف آهک از چرم به کمک اسید سولفوریک
- کاربرد اسید سولفوریک در مهمات سازی و مواد منفجره
از اسید سولفوریک در تولید مواد منفجره مانند نیتروگلیسیرین، TNT، RDX و PETN استفاده می شود. نیتروگلیسیرین ماده ای سمی است که اثرات تخریبی زیادی دارد؛ برای تولید نیتروگلیسیرین از اسیدهایی مانند اسید نیتریک و اسید سولفوریک استفاده می شود.
- کاربرد اسید سولفوریک در صنایع فولاد و متالورژی
سولفوریک اسید کاربردهای زیادی در صنایع فولاد و متالورژی دارد. این ماده در استخراج فلزاتی همچون مس، اورانیوم و وانادیوم کاربرد دارد. از اسید سولفوریک همچنین در شست و شو و آماده سازی فلزات برای رنگ زدن آن ها و پوشاندن با پوشش ضد زنگ استفاده می شود. با استفاده از این ماده ابتدا سطح فلزاتی که قرار است رنگ بخورند تمیز شده و ناخالصی ها و زنگ زدگی ها از سطح فلز زدوده میشود و سپس برای فرآیند رنگ زدن آماده می شود.
اسید سولفوریک جزء مواد شیمیایی پرکاربرد میباشد و از دیگر کاربردهای اسید سولفوریک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به عنوان یک ماده خشک کننده قوی کاربرد دارد.
- اکسید کنندگی بالا
- رنگ نقاشی (نایلون های رنگی و جوهر تحریر)
- استخراج فلزات
- تولید انواع حشره کش ها
- صنایع کاغذ سازی، تولید دستمال کاغذی، روزنامه و مقوا
- فرایندهای نیتروژن دار کردن
- کشش کاری (شکل دهی فلزات)
- صنایع تولید مواد شیمیایی
- تولید دترجنت ها
- تصفیه و پالایش روغن
- تصفیه فاضلاب های صنعتی
- فرآوری مواد معدنی
- در تولید اسید هیدروفلوریک
- تولید فنل
- تولید پروپانول
- ساخت چسب
- تولید ضد یخ
- ساخت و تولید فیلم های عکاسی
- تولید روان کننده ها
- صنعت لاستیک سازی به منظور کنترل pH
- برای تولید مواد چربی زدا و لوله بازکن
- در صنعت فولاد و آهن به منظور رسوب زدایی و بازیافت آمونیاک
- به منظور تولید سلفون و منسوجات استات
- فلزات آهنی و باتری ها
(MSDS) چه نکاتی را باید در زمان استفاده از اسید سولفوریک رعایت کرد؟
- این اسید بسیار قوی و خورنده است و در هنگام استفاده از آن باید تمامی نکات ایمنی را رعایت کنید. تماس اسید سولفوریک با بدن می تواند باعث تحریکات شدید پوستی و سوختگی و آسیب به چشم ها شود که علاوه بر ضایعات چشمی، منجر به نابینایی هم می شود. استنشاق اسید سولفوریک هم عوارضی مانند بروز سرفه و تنگی نفس و تحریک ریه ها دارد.
- اسید سولفوریک یکی از انواع اسید بوده و ماده ای بسیار خطرناک است که به شدت میل ترکیبی با آب دارد واکنش آن با آب به شدت گرماده است.
- به منظور رقیق سازی اسید سولفوریک، هرگز به آن آب اضافه نکنید، زیرا به سرعت با آب واکنش داده و باعث پاشش و جوشش اسید می گردد. نحوه ی صحیح رقیق سازی این است که اسید کم کم به آب اضافه شود.
این اسید همچنین در 3 خلوص مختلف شامل موارد زیر تولید می شود که هر کدام قیمت های متفاوتی نیز دارند:
- سولفوریک اسید 98 درصد
- سولفوریک اسید 50 درصد
- سولفوریک اسید 35 درصد