توضیحات
تولوئن (متیل‌بنزن یا فنیل‌متان)، مایعی صاف و نامحلول در آب با بویی شبیه بوی تینرهای رنگ معمولی است. تولوئن از گروه ترکیبات آروماتیک است و به عنوان یک مادهٔ اولیه و همچنین حلال شیمیایی کاربرد دارد. کاربردهای دیگر آن عبارتست از حلال رنگ، تینر رنگ، درزگیر سیلیکونی، واکنش‌گر شیمیایی، پلاستیک، جوهر چاپ، چسب، لاک و ضدعفونی‌کننده و گندزدا. همچنین می‌توان از آن برای ساخت فوم و TNT استفاده نمود.
این ماده به عنوان یک حلال، برای بهبود بافت رنگ‌ها، لعاب‌ها، لاک‌ها و رزین‌های آلکیدی در صنعت رنگ کاربرد عمده ای دارد. معمولاً به عنوان رقیق کننده برای رنگ ها و پوشش های خاص استفاده می شود زیرا می تواند برای بسیاری از پوشش های معمولی بسیار قوی باشد و سبب خراب شدن رنگ شود.
- تولید بنزن و زایلن: 50 درصد
- مخلوط شدن با بنزین برای بهبود عدد اکتان 25 درصد
- حلال 18 درصد
- مواد اولیه ساخت سایر محصولات مثل دی ایزوسیانات 5 درصد
- تولید بنزوئیک اسید 5 درصد
ماده اولیه تولید بنزن و زایلن
تولوئن می تواند با واکنش هیدروژن زنی به بنزن و متان تبدیل شود :
C6H5CH3 + H2 → C6H6 + CH4
و در مراتب بعدی با واکنش های دیگری زایلن را بدست آورد
خواص شیمیایی تولوئن
در اغلب موارد ، به عنوان یک هیدروکربن آروماتیک در واکنش های جابجایی شرکت می کند ، واکنش پذیری گروه متیل در این ماده بیشتر از گروه هیدروژنی ماده بنزن می باشد ، تولوئن می تواند با واکنش کلرزنی به کلروبنزن تبدیل شود و یا با پتاسیم پرمنگنات واکنش دهد و بنزوئیک اسید را تشکیل دهد.
به طور کلی گروه متیل موجود در تولول تمامی واکنش های این ماده را تشکیل می دهد.
خواص فیزیکی تولوئن
فرمول شیمیایی آن C6H5CH3 or C7H8 می باشد ، جرم مولکولی این حلال 92.14 g/mol ، شماره cas آن (108-88-3) می باشد . بوی تولوئن شیرین و تند شبیه بنزن می باشد. نقطه جوش آن 231.1 °F و انحلال پذیری آن کمتر از 1 میلی گرم بر میلی لیتر در دمای 64 درجه فارنهایت ، همچنین دانسیته آن 0.867 می باشد.
مشخصات ماده
- نام انگلیسی: Toluene
- نام های دیگر : تولول، Methylbenzene، متیل‌بنزن، Toluene phenylmethane، فنیل‌متان، Anisen
- جرم مولکولی : 92.14 گرم بر مول
- فرمول شیمیایی : C6H5CH3
- این ماده در دمای -94.99 یخ می زند
- رنگ: مایع بی رنگ
- جز مواد اشتعال زا طبقه بندی می شود
این ماده با نام toluol از خانواده هیدروکربن های آروماتیک می باشد ، همچنین این ماده مایعی محلول در آب می باشد که بویی شبیه تینرها (رقیق کننده های رنگ ) دارد. تولول از مشتقات بنزن می باشد که در آن یک گروه CH3 به یک گروه فنیلی متصل شده است . از این رو نام آیوپاک این ماده متیل بنزن (methylbenzene) می باشد ، این ماده را عمدتا به عنوان مواد اولیه صنعتی و حلال استفاده می نمایند.
تولول در سال 1837 برای اولین بار به وسیله شیمیدان لهستانی فیلیپ والتر از طریق تقطیر روغن کاج به دست آمد ، که او این ماده را rétinnaphte نامید، سپس در سال 1841 شیمیدان فرانسوی به نام هنری هیدروکربنی را از درختی کلمبیایی به اسم (Myroxylon balsamum) که شباهت بسیاری با محصول والتر لهستانی داشت ، در نهایت شیمیدانی دیگر از کشور فرانسه به نام آگوست کاهور این ماده را از تقطیر چوب به دست آورد و آن را تولول نام گذاری کرد.
همچنین تولوئن در فرآیند ساخت بنزین و سایر سوخت ها از نفت خام و تهیه کک از ذغال سنگ به دست می آید.
